در مسیر به ثمر رساندن ایده برگزاری مجموعه‌ای از فیلم‌های مستند معماری و شهری، در پاییز ۱۳۹۶ فراخوانی از سوی کانون معماری و شهر ارائه شد که با استقبال علاقه‌مندان به همکاری مواجه شد. از مجموع ۲۱ شهر متقاضی، کانون معماری و شهر، در گام اول تعداد ۱۷ شهر را انتخاب نمود با این هدف که پراکندگی آنها بتواند تمام جغرافیای ایران را به طریقی پوشش دهد. در روزهای پایانی اسفند ۱۳۹۶، نمایندگانی از شهرهای منتخب در جلسه هم‌افزایی و هم‌فکری جشنواره شرکت نمودند و از آن تاریخ تا به امروز با تلاش تمامی همکاران، برای تحقق این ایده مشترک یعنی ایجاد بستر تعاملی بهتر با مخاطبانمان در شهرهای دیگر گام برداریم.
مجموعه این تلاش‌ها در نهایت به همکاری با ۱۴ شهر دیگر در کنار کانون تهران منتهی شد که امید داریم با استقبال شما عزیزان، به رویدادی موثر و بستری برای شکل گیری شبکه وسیع‌تری از مخاطبان پویا و دغدغه‌مند بینجامد.
بیانیه #جشنوارهسیار، #اتاقروشن:
«اتاق روشن» در ادبیات مرتبط با تصویر در کنایه‌ای از «اتاقِ تاریک» به کار رفته و معنا یافته است. اتاق تاریک، اتاقی است با روزنه ای باریک بر یکی از جداره‌هایش که نفوذ پرتوهای نور از آن، تصویر واژگونه‌ای از جهان بیرون بر دیوار رو به رویی آن ایجاد می‌کند؛ به این ترتیب اگر روزنه مشرف به «شهر» یا خیابانی پُررفت‌وآمد باشد، تصاویر متحرک ایجاد شده به مانند «سینما» بازتابی خواهد بود از آنچه در بیرون از اتاق، در «جایی دیگر»، در حال وقوع است.
اما این اختراع شگفت انگیز تنها مبتنی بر کشفی دیرهنگام بود، چرا که انعکاس تصویری واژگونه از واقعیت بر روی پرده، دقیقا مشابه سازوکاری است که در ساختار چشم انسان به هنگام دیدن اتفاق می‌افتد: نور از روزنۀ مردمک وارد «اتاق تاریکِ» چشم می‌شود و به این ترتیب تصویری وارونه بر پردۀ شبکیه نقش می‌بندد. اما واقعیت آن است که اصلاح مجدد این تصویر وارونه و تطبیق آن با جهان واقع کاری است که مغز انجام می‌دهد. پس به تعبیری مغـز انسان «اتاق روشن» اوست، آنجا که تصاویر بازنمایی‌شده دوباره باژگونه شده و معنا می‌یابند.
«جشنوارۀ سیار» پیش از هر چیز قصد دارد روزنه‌ای باشد به جهانِ واقعیِ بیرون از «اتاق تاریک» تا تصویری تا حد امکان با وضوح از شهرها، معماری و به طور کلی محیط‌های انسان‌ساخت بازبتاباند. اتاق تاریکِ کانون «معماری و شهر» که برای حدود سه سال در موزۀ هنرهای معاصر تهران در قلب تهران برپا بود، در آخرین روزهای اردیبهشت‌ماه 1397 طی رویدادی هماهنگ به میزبانی چهارده شهر از سراسر ایران پا از خانۀ همیشگی خود فراتر می‌گذارد تا امکانی فراهم آورد برای تماشای تصاویر و تجربه‌های متنوع پیرامون موضوع معماری و شـهر.
بر این جشنواره نام «اتاق روشن» گذاشته‌ایم چرا که امید داریم در فرآیند مشارکتیِ برگزاری آن، بتوانیم فرآیند انطباق تصاویر با واقعیت‌های پیرامونیِ امروزمان را بهبودی کیفی بخشیم. به این ترتیب «جشنوارۀ سیار؛ اتاق روشن» قرار است بیش از فیلم دیدن، در مورد دیدن وضعیت اکنون خودمان از روزنۀ فیلم‌ها باشد. واقعیت آن است که بازنمایی تصویری مشترک در پانزده بستر جغـرافیایی و فرهنگی متفاوت، نمی‌تواند خروجی مشابهی داشته باشد زمانی که هر یک از این شهرها به شیوۀ خود تصویر بازنمایی شده را درک، اصلاح، و توصیف می‌کنند. این جشنواره بیش از هر چیز دعوت از تمام آن‌هاییست که فعالانه به تماشای اتاق تاریک از روزنۀ کانون معماری و شهر موزۀ هنرهای معاصر تهران می‌نشینند تا آن را تبدیل به اتاق روشنی برای فهم وضعیت اکنون در بسترهای زیست متفاوت خود کنند.
هدف از #جشنوارهسیار #اتاقروشن در #مشهد چیست؟
کانون هم‌اندیشی در پی آن است تا نمایش این مستندها را موقعیتی سازد برای پی‌گیری اهداف اولیه‌اش به‌ویژه ایجاد فرصت گفت‌وگو درباره‌ی مسائل مهم امروز شهرهامان که مشهد هم از آن مستثنا نیست. مشهد در برخی جنبه‌ها گرفتار نابسامانی‌هایی است که برساختن انگیزه‌ی مشارکت، تعامل و تحریک احساس تعلق شهروندان و حرفه‌مندان برای پرسش‌گری از مدیران و مسئولان و پاپیش‌گذاشتن برای ارائه‌ی راه‌حل‌های ساده و ممکن می‌تواند بازگشاینده‌ی راهی به سوی داشتن شهری بهتر باشد. جنبه‌هایی از این مسائل نیز گاهی از چشم مدیران و مسئولان دور مانده است یا کمتر به آن پرداخته شده است و این جشنواره این قابلیت را دارد تا چشم آنها را به آن وجوه بیشتر ناپیدا باز کند. از طرفی جامعه جوان معمار و شهرساز ظرفیت ویژه‌ای برای مشهد است تا با شناخت و بهبود و تقویت جایگاه حرفه‌ای خود، مشارکت-گر و نقش‌پذیر در عرصه‌ی شهر باشد. چیزی که در خلال تجربه‌ی دیدن مستندها هم از منظر تلاش‌ها برای پاگرفتن دفترهای معماری به دست می‌آید، هم برخی وجوه نظری معماری و شهرسازی را به چالش می‌کشد، هم راه‌های پیموده‌شده توسعه‌ی شهری را به نمایش می‌گذارد و هم جایگاه شریکان این عرصه را اعم از معمار و طراح و مدیر و… .